Het verlies van je partner, van je ouder of je kind: praat er over!

“Mensen denken dat er bij mij niets gebeurd is; ze hebben het nergens meer over.” Dit is wat veel mensen die een dierbare verloren na een aantal maanden ervaren: bijna niemand buiten de kring van directe familie en vrienden die nog iets over jouw verlies zegt. Daarom is de campagne van SIRE van ‘Aandacht voor de dood’ zo belangrijk.

Het lijkt er in onze maatschappij op dat rouw tot de eerste drie, vier maanden na het verlies van een partner, ouder of kind of andere dierbare nog bespreekbaar is. Maar daarna niet meer – niet voor die iets wijdere omgeving van kennissen en collega’s, en ook niet voor de rouwende zelf. Daarmee maken we het elkaar in het dagelijks leven moeilijk. Waarom vinden we het omgaan met rouw in het gewone leven zo moeilijk? Hoe kunnen we dat vergemakkelijken?

Meestal gaat het niet om onwil. Sterker nog, zowel de wijdere omgeving van de rouwende als de rouwende zelf willen wel praten over het verlies. Het probleem is alleen dat we niet weten hoe we dat moeten doen. We hebben allemaal een soort omgangs-verlegenheid. We weten niet wat we tegen degene die een dierbare verloor moeten zeggen of wat we zelf over ons eigen verdriet zouden kunnen zeggen.

Zo vraagt de omgeving zich af of je aan een rouwende wel kunt vragen: ‘Hoe gaat het met je?’ En stel dat die persoon dan antwoordt: ’slecht.’ Wat moet je dan vervolgens zeggen of vragen?

Maar ook de rouwende weet zich geen houding te geven. Dat is heel verklaarbaar. Van nature hebben we als mensen de neiging om ons in het leven zoveel mogelijk te focussen op alles wat positief en mooi is: feestjes, vakantie, uitjes etc. Dat is voor een deel onze kracht. Mensen willen optimistisch in het leven staan en dat is lovenswaardig. Maar als dat betekent dat verdriet en ellende worden genegeerd, dan maken we het onszelf moeilijk. Kijk maar eens naar alle posts op Facebook, Linkedin en Instagram. Het gaat iedereen daar continu voor de wind en iedereen heeft in het leven alleen maar highlights. De verdrietige kant van het leven lijkt er niet te mogen zijn.

Dat is eigenlijk droevig want het gevolg is dat je wanneer je een geliefd mens verloren hebt, al gauw niet meer durft te bekennen dat het niet goed met je gaat en dat je, bijvoorbeeld, na een jaar of drie jaar nog steeds verdriet hebt om de dierbare die je verloor. Het betekent ook dat we de neiging hebben om te denken in termen van ‘Je gaat toch niet met je verdriet te koop lopen?’ En, ‘Je zegt toch niet dat je het heel moeilijk hebt met je verdriet?’ Je houdt je groot en je zegt dat het ‘goed’ gaat en doet cliché uitspraken zoals; ‘Ik kan toch niet steeds huilen’ of ‘Ik moet verder; Ik moet wel.’

Hoewel het heel begrijpelijk is dat je niet toont hoe het werkelijk met je gaat, moeten we niet vergeten dat we juist sterk zijn als we onze pijn en ons verdriet om het verlies van onze partner, ouder of kind of andere dierbare durven te tonen. Het is geen zwakte maar getuigt in onze maatschappij juist van ultieme moed. Je durft je kwetsbaar op te stellen. Deden we dat maar allemaal.

Als je je verdriet toont, maak je het ook voor de omgeving makkelijker om je te steunen. Als mensen je verdriet zien, willen ze bijna altijd heel graag hulp bieden, in welke vorm dan ook – met woorden of met daden.

Tegelijkertijd zou ook de omgeving misschien bij zichzelf te rade moeten gaan: hoe zou jij je voelen als jij je partner of kind had verloren? Waar zou je wat betreft de mensen om je heen op hopen? Zou het niet fijn zijn als mensen ook na een tijd nog eens over jouw dierbare begonnen of aan je vroegen of je nog veel verdriet hebt?

Houd het naar de rouwende toe gewoon simpel. Als je even tijd vrijmaakt voor de rouwende, dan is dat al heel fijn. Het is meer dan voldoende wanneer je hem of haar even je echte aandacht geeft en stilstaat bij de mens die ze verloren en bij het verdriet dat ze voelen.

Als we allemaal een stapje zetten, de omgeving en de rouwende, maken we het voor ons allemaal iets makkelijker.